Judith Tielen (Tweede Kamerlid namens de VVD) is nieuwsgierig naar de ideeën van Laurens Waling rondom flexibilisering van de arbeidsmarkt. In een interview vorige week nodigde zij Laurens uit die ideeën te delen. Met de opbrengsten wil zij een opdracht aan de Nederlandse overheid formuleren met de titel ‘Zo kan Nederland beter werken!’. In een uur zette Laurens mijn ideeën en ervaringen uiteen. We namen het gesprek op en vatten de belangrijkste punten hieronder samen.
1. Binnen organisaties zit werk vast
Steeds meer werkenden geven signalen af dat zij meer autonomie en flexibiliteit willen. We zien dit bijvoorbeeld in onderzoeken naar medewerkerstevredenheid en naar de oorzaken van uitval. Veel burn-out en bore-out problematiek komt in de kern doordat mensen niet het werk doen waarvoor zij talent hebben. Ook hoge verloopcijfers duiden op een manier van organiseren, die geen oog heeft voor talent. Door werk in organisaties talentgericht te verdelen, stijgt werkplezier en productiviteit. Hiervoor moeten organisaties ruimte maken binnen hun hiërarchie voor flexibele inzet. Dit kan overigens heel goed, bijvoorbeeld binnen functiehuizen zitten veel mogelijkheden om taken horizontaal uit te wisselen tegen vergelijkbare niveaus.
2. Organisaties hebben te hoge muren
Daarnaast zien we dat het lastig is om naast een vaste baan in een organisatie, ook taken in een andere organisaties op te pakken. Er is feitelijk niets tussen een vaste medewerker en een zelfstandige zonder personeel. Terwijl veel werkenden in feite een combinatie willen: een aantal dagen vast voor de stabiliteit en een aantal dagen flex voor de variatie en het leren. Er zijn nauwelijks organisaties die de deuren hiervoor naar elkaar en naar de arbeidsmarkt open zetten. Daardoor missen we kansen om mensen langer te behouden of bijvoorbeeld mensen met beperkingen of afstand tot de arbeidsmarkt in klussen wel aan het werk te helpen.
3. De vast-flex tegenstelling zit ons in de weg
Hoe faciliteren we medewerkers om steeds opnieuw te kiezen voor de mate waarin zij vast en flex willen werken. Op enig moment in mijn leven wil ik helemaal flex zijn, het volgende moment weer helemaal vast. We moeten die beweging veel makkelijker maken, omdat je gewoon de ene maand een andere energie en leerbehoefte hebt dan de volgende maand. Dit vergt ook omdenken van het vormgeven van onderwijs (een leven lang leren) en pensioenstelsel (veel meer getrapt afbouwen en veel langer een zinvolle bijdrage blijven leveren).
4. Je kunt al heel klein beginnen
Zonde dat we direct het hele stelsel overhoop gooien, kunnen we vraag stellen: Hoe kunnen we op individueel niveau uitzonderingen maken. Welke voorbeelden zijn er van mensen die anders leren, anders werken, anders pensioen invullen. Hoe kunnen we individuen hierbij gaan faciliteren?
Dit vergt het loslaten van de factor tijd
Steeds vaker staat niet de vraag centraal hoeveel uur iemand maakt, maar welk talent iemand kan inzetten. Door ons financiële systeem resultaat gericht te gaan inrichten, kunnen we de factor tijd loslaten. Dit zal een enorme verlichting geven en ruimte voor creativiteit. Ik zie zelf in mijn werk als organisatieadviseur steeds meer organisatie die mij ondernemend op het effect van mijn interventies willen belonen, en het echt niet uitmaakt hoeveel tijd ik er in steek. Dit kan op steeds meer plekken en zal een enorme bevrijding van het individu opleveren.
Dat grote organisaties hiermee gaan experimenteren is super gaaf. Neem Unilever, die nu medewerkers vier dagen per week laat werken in plaats van vijf tegen het zelfde salaris.
Tot slot
Ik vind het tof om bij te kunnen dragen aan de missie van Judith. Deze beschrijft zij als volgt:
Werk is zoveel meer dan alleen inkomen. Werk biedt structuur, persoonlijke ontwikkeling en contact met andere mensen. Werk maakt ook duidelijk dat anderen je nodig hebben. Immers, werk maakt het leven van klanten, leveranciers, patiënten of scholieren net een beetje beter. De inzet van mensen die werken doet ertoe. Hun inzet is nodig om Nederland welvarend en veilig te houden. Kortom, werk draagt bij aan ons aller geluk.
Maar niet voor iedereen heeft ‘werk’ een positieve betekenis. Miljoenen mensen hebben geen betaald werk, tienduizenden werkenden ervaren grote werkdruk, duizenden werkgevers krijgen hun vacatures niet vervuld. Banen verdwijnen doordat technologie werk overneemt. Banen worden vervuld door arbeidsmigranten omdat niemand anders het werk wil doen. De verantwoordelijkheid van werkgeverschap is voor ondernemers te groot en daarom zien ze er liever vanaf. En als je uitzoomt blijkt dat onze arbeidsmarkt niet opgewassen is tegen de uitdagingen van nu en straks.
Geef een reactie