Laurens Waling

Hoe kunnen we juist onder hoge druk de zorg slimmer organiseren?

Niet alleen door corona staat de zorg onder druk. Het is al tijden lastig voldoende personeel te vinden. Des te opmerkelijker was het dat bij de eerste corona piek in maart 2020 er meer dan voldoende “extra handen” beschikbaar zijn, maar dat die niet (effectief) konden worden ingezet. 

Ik heb geprobeerd wat data van enkele voorbeelden naar boven te halen:

• Stichting Extra Handen verzamelde 20.000 oud-medewerkers. 90% van hen is niet ingezet. 
• Het Rode Kruis startte de actie Ready2Help (70.000). Daar kunnen ook mensen zonder zorgopleiding hun interesse om te helpen kenbaar maken. Zij hebben veel meer aanbod dan vragen voor hulp. 
• Bij bijvoorbeeld UMC Utrecht schreven zich 5.000 vrijwilligers in om te helpen. Er is op slechts 50 mensen een beroep gedaan. Honderden andere zorgorganisaties verzamelden ook hun eigen lijsten.
• Een relatief succesvol voorbeeld speelde zich af bij het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft. Hun bestaande pool vrijwilligers was voornamelijk een 65+ risicogroep en kon daardoor niet worden ingezet. Op een lokale oproep meldden zich 500 nieuwe vrijwilliger, waarvan de helft is ingezet via een matchingsapp (Part-up). Zij produceren o.a. mondmaskers in een hiervoor speciaal ingericht naaiatelier in het ziekenhuis.

• Een ander initiatief is het landelijke collectief BackupCrew, opgezet door geneeskundestudenten. Op dit platform kunnen studenten hun diensten aanbieden aan ziekenhuizen en huisartsenposten, en kunnen zorgorganisaties laten weten dat ze hulp nodig hebben. De meeste studenten, zo’n 95 procent, bieden hun diensten vrijwillig aan. Zij kunnen nu gratis 160 op corona gerichte ic-trainingsmodules volgen.

Gaat het ons lukken om tijdens een tweede crisis meer gebruik te maken van deze potentie? Een selecte groep zorgverleners werkte vreselijk hard, terwijl anderen die wilden niet konden bijdragen. Als we de externe capaciteit beter benutten, verlagen we de druk op de zorgmedewerkers, hoeven we de reguliere zorg minder snel stil te leggen. Laten we aan de vooravond van een nieuwe crisis de extra capaciteit nu wel te benutten. De mogelijkheden zijn er en de noodzaak is er. 

Gelukkig kunnen we leren van een paar uitzonderingen. Een aantal organisaties maakte juist wel goed gebruik van extra hulp. Wij mochten vanuit Part-up tien organisaties hierbij begeleiden. We maakten met onze software duizenden matches tussen vraag en aanbod. Ook daarbij ging niet alles van een leien dakje. Graag deel ik de lessen die wij afgelopen half jaar leerden bij het anders organiseren van zorgwerk. Laten we niet opnieuw in deze valkuilen trappen, zodat we onze helden minder hoeven uit te putten en de druk samen kunnen opvangen. Dit was de eerste les: Wees je bewust van het enorme potentieel aan extra capaciteit. Morgen publiceer ik Les 2: Denk niet in diensten, maar in taken.